Wanneer een man en een vrouw een kind krijgen, zonder dat zij getrouwd zijn of een geregistreerd partnerschap hebben, is de vader niet automatisch juridisch vader van het kind. Om ervoor te zorgen dat de vader ook juridisch vader is en op grond daarvan dus rechten en plichten verkrijgt, moet de vader het kind erkennen. Ouders kunnen dat samen makkelijk regelen door dit aan te geven bij de burgerlijke stand. Wat nu als één van de twee niet wil dat het kind erkend wordt door de vader? Dan kan er natuurlijk een procedure gestart worden. Meestal is het de vader die een dergelijke procedure start. Wanneer de relatie is beëindigd en de verhouding tussen vader en moeder niet goed loopt, dan zie je vaak dat vader de rechtbank vraagt om toestemming om het kind te erkennen en vaak ook om vast te stellen dat ook hij belast wordt met het gezag over het kind.

Toch is dit niet altijd zo. In een uitspraak die gewezen is door de rechtbank Amsterdam op 13 januari van dit jaar, vroeg de moeder de rechtbank om vast te stellen dat de vader, de vader van het kind is. Uit de uitspraak blijkt naar mijn mening wel dat de moeder meerdere belangen had, dan het enkele belang dat het vaderschap juridisch wordt vastgesteld.

Wat speelde er? Vader en moeder hadden een kortstondige relatie gehad. Moeder verbleef in Nederland maar komt uit een ander land. Moeder blijkt zwanger te zijn. Vader geeft aan dat hij het kind niet wil. Hij voelt zich er door moeder ingeluisd. Zij zou immers anticonceptie gebruiken. Hij wil dan ook dat moeder het kind weg laat halen. Moeder doet dat niet. Vader geeft aan niets met moeder en het kind te maken willen hebben.

Moeder vertrekt vervolgens naar een ander land. Het kind wordt daar geboren. Na een paar jaar komt ze terug naar Nederland. Zij beschikt in Nederland niet over een geldige verblijfstitel. Ze staat ook niet ingeschreven. Moeder start een procedure en vraagt de rechtbank om vast te stellen dat de vader, de vader is van het kind. Ook vraagt zij om vast te stellen dat de vader alimentatie moet betalen. Dit zijn natuurlijk legitieme verzoeken. Beide verzoeken zijn ook toegewezen. Immers, zo stelt de rechtbank, er zijn geen omstandigheden die zich verzetten tegen de vaststelling van het vaderschap. De rechtbank is van mening dat het in het belang van het kind is om de juridische situatie in overeenstemming te brengen met de feitelijke, waardoor het kind dus twee juridische ouders zal hebben.

Buiten de familierechtelijke aspecten en het feit dat het kind nu een juridische vader heeft, die zij overigens niet ziet, en de vader alimentatie moet betalen aan moeder, heeft deze uitspraak veel meer gevolgen. Op het moment dat het vaderschap wordt vastgesteld, verkrijgt het kind door die vaststelling ook de Nederlandse nationaliteit. Moeder heeft niet de Nederlandse nationaliteit. Moeder heeft ook geen verblijfsvergunning. Op grond van een uitspraak van het Europese Hof, heeft moeder op het moment dat het kind Nederlander is, ook het recht om in Nederland te verblijven. Het Europese Hof heeft eerder in een Belgische zaak (Ruiz Zambrano) namelijk het volgende bepaald. In die situatie hadden de kinderen de Belgische nationaliteit en de ouders niet. De ouders hadden geen geldige verblijfstitel en werden uitgezet. Het Europese Hof heeft toen aangegeven dat dit in strijd is met het Europese recht. De kinderen, die de Belgische nationaliteit hebben, zijn immers EU-burger. Zij hebben op grond daarvan bepaalde rechten. Wanneer de ouders uitgezet worden, zullen de kinderen de ouders volgen. De kinderen kunnen immers niet alleen in België blijven. Dat betekent dat de kinderen hun EU-burgerschap niet kunnen uitoefenen. Op de rechten die daaruit voortvloeien, kunnen zij geen beroep doen. Dat is in strijd met het EU-recht. Op die grond mogen de ouders dan ook in België verblijven.

In deze zaak zal hetzelfde opgaan. Doordat het kind Nederlander wordt, kunnen moeder en kind samen in Nederland blijven. Wellicht is dat voor moeder (ook) een reden geweest om de procedure tegen vader te starten. Zij vangt zo twee vliegen in één klap.