In 2018 besloot maaltijd bezorgservice Deliveroo alle aflopende arbeidsovereenkomsten niet te verlengen, de bezorgers konden in de plaats daarvan als ZZP’er bij Deliveroo aan de slag. FNV was het daarmee niet eens en startte een procedure aan jegens Deliveroo. FNV vorderde een bevestiging van de rechter dat de bezorgers (nog steeds) bij Deliveroo werkzaam waren op basis van een arbeidsovereenkomst. Op 15 januari 2019 heeft de rechtbank Amsterdam dit bevestigd. Deliveroo was het hier niet mee eens en ging in hoger beroep.

Ook het Hof in Amsterdam besliste – in lijn met de uitspraak van de Hoge Raad (de hoogste rechterlijke instantie in Nederland) van november 2020 – dat de werknemers toch werkzaam zijn op basis van een arbeidsovereenkomst. Deliveroo heeft aangekondigd om in cassatie te gaan bij de Hoge Raad tegen de uitspraak van het Hof, maar gezien de uitspraak van november 2020 is het maar de vraag of dit succesvol is.

Waarom oordeelde het Hof dat ondanks dat de bezorgers een overeenkomst van opdracht hadden met Deliveroo, zij vrij waren om te bepalen of zij een bezorging wel of niet zouden uitvoeren, en zij dit zelfs uit konden besteden aan een vriend of vriendin, dat er toch sprake was van een arbeidsovereenkomst? En waarom vindt de FNV het zo belangrijk dat hierover een uitspraak kwam?

De bezorgers lijken het werken als ZZP’er helemaal niet als een probleem te ervaren: zij zijn vrij om de werktijden van hun bijbaan te betalen én zij verdienen zelfs iets meer dan wanneer zij in loondienst werken stelt Deliveroo. Vrijheid blijheid, wie wilde dat als student niet (in plaats van verplicht op het door je werkgever gevraagde moment op komen dagen)! Aldus de directeur van Deliveroo hebben na de uitspraak van de rechtbank Amsterdam in januari 2019 slechts twee van de duizenden bezorgers om een arbeidsovereenkomst gevraagd; de interne tevredenheid van de bezorgers is meer dan 80%. Het platform Deliveroo groeit sinds de introductie van deze werkwijze gestaag; elk jaar komen er 2000 bezorgers bij; er is momenteel in veel gebieden ondanks het door de Covid-19 maatregelen explosief gegroeide aantal bestellingen zelfs een wachtlijst.

Overigens zijn veel (schijn)zelfstandigen enthousiast: verpleegkundigen kunnen als ZZP’er bijvoorbeeld meer geld verdienen én een beter rooster afdwingen.

De overheid c.q. de samenleving heeft er belang bij dat er sociale premies, belastingen & pensioen wordt afgedragen; waardoor er een kat-en-muis-spel ontstaat tussen vakbonden en de overheid en de zogenaamde platformeconomie zoals Uber (Eats) en Deliveroo aldus ook professor Verhulp.

Inhoudelijk

Bij het beantwoorden van de vraag of er sprake is van een arbeidsovereenkomst zijn er drie criteria bepalend: (persoonlijke) arbeid, loon en gezagsverhouding. Het gaat er niet om wat partijen op papier hebben gezet en welk label zij er op hebben geplakt; het gaat om de feiten.

Arbeid

Zoals gezegd hebben de bezorgers veel vrijheid; ze kunnen zelf bepalen of ze een bezorging wel of niet accepteerden en ze kunnen zich laten vervangen. Toch is dit aldus het Hof niet onverenigbaar met het bestaan van een arbeidsovereenkomst.

Het bezorgen van maaltijden, de taak die de bezorgers verrichten, is voorts een kernactiviteit van Deliveroo; hetgeen een aanwijzing oplevert dat er sprake is van een arbeidsovereenkomst.

Loon

De bezorger krijgt per bezorging betaald, maar in plaats van de bezorgers zelf stelt iedere twee weken zelf de factuur op welke zij vervolgens betaalt. Deliveroo bepaalt zelf de hoogte van het loon. Het overgrote deel van de bezorgers worden door de Belastingdienst niet als ondernemer gekwalificeerd: zij verdienen minder dan 40% van het minimum loon, waardoor de Belastingdienst deze werkzaamheden als hobbymatig aanmerkt. Het niet zijn van ondernemer is aldus het hof een indicatie voor het zijn van werknemer.

Gezagsverhouding

Deliveroo heeft al een aantal maal eenzijdig de wijze waarop de werkzaamheden door de bezorgers moeten worden verricht gewijzigd; dit duidt op een gezagsverhouding.

Mogelijke gevolgen

Door de uitspraak kunnen bezorgers (dit konden zij al op basis van de uitspraak van de rechtbank Amsterdam van 15 januari 2019) beroepen op het bestaan van een arbeidsovereenkomst. Zij hebben recht op een loon conform het cao, doorbetaling bij ziekte en kunnen mogelijk aanspraak maken op de betaling van drie uur salaris, ook al werken zij korter aaneengesloten. Ook de regels met betrekking tot de opvolging van tijdelijke contracten: maximaal drie voor de duur van drie jaar is van toepassing.

Aldus de FNV zou dit kunnen oplopen tot duizenden euro’s achterstallig loon; maar CEO van Deliveroo heeft aangegeven dat de bezorgers nauwelijks gebruik hebben gemaakt van de uitspraak van de rechtbank. De directeur van Deliveroo heeft ook aangegeven dat de bezorgers zelfs iets meer verdienen dan in loondienst: gemiddeld ongeveer € 5,00 per bezorging, afhankelijk van de afstand.

Wellicht dat FNV zich nog beroept op mogelijke vorderingen op Deliveroo ter zake achterstallige pensioenpremies en de Belastingdienst ter zake niet betaalde loonheffingen en socialezekerheidspremies.

Deliveroo gaat wellicht haar werkwijze hierop aanpassen.

Ben je (schijn)zelfstandige en bevalt het je niet of maak je als onderneming gebruik van ZZP’ers, laat je goed adviseren; wellicht heb je recht op een arbeidsovereenkomst of misschien loop je risico om achteraf toch met een arbeidsovereenkomst te worden geconfronteerd!

Door: Amanda Brouwers